Η μαγνητική τομογραφία ή αλλιώς MRI (Magnetic Resonance Imaging) είναι μια ανώδυνη, μη επεμβατική μέθοδος κατά την οποία απεικονίζονται τα όργανα του σώματος.
Με τη χρήση της, η αντιμετώπιση των ασθενειών είναι αλματώδης, μιας και τα μαγνητικά πεδία που χρησιμοποιούνται, βοηθούν στην δημιουργία εικόνων σε όλα μέρη του σώματος ώστε να γίνει σωστά η διάγνωση διαφόρων παθήσεων.
Η τεχνολογική εξέλιξη βοήθησε πολύ στην αναβάθμιση των μαγνητικών τομογράφων και πλέον σήμερα η μαγνητική τομογραφία συμβάλλει ποικιλοτρόπως στην διάγνωση παθήσεων αφού προσφέρει σημαντικές απεικονιστικές λεπτομέρειες που επιτρέπουν με μεγάλη ακρίβεια να καταλάβουν οι γιατροί τι συμβαίνει στον ασθενή.
Είναι επικίνδυνη;
Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία και ραδιοκύματα, τα οποία δεν επιβαρύνουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
Ποια διαδικασία ακολουθείται;
Δεν χρειάζεται κάποια συγκεκριμένη προετοιμασία από τον εξεταζόμενο πριν την εξέταση. Για τα όργανα της άνω κοιλίας και της πυέλου, συστήνεται ελαφρύ γεύμα πριν την εξέταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις δίνονται ειδικές οδηγίες ανάλογα με την ανατομική περιοχή και το είδος της εξέτασης.
Επίσης, ο εξεταζόμενος μπορεί να λάβει κανονικά την φαρμακευτική του αγωγή την ημέρα της εξέτασης, εκτός εάν δοθεί συγκεκριμένη εντολή ώστε αυτό να αποφευχθεί.
Ο Μαγνητικός Τομογράφος χρησιμοποιεί ισχυρό μαγνητικό πεδίο, οπότε είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν οποιαδήποτε μεταλλικά αντικείμενα καθώς και τα ρούχα από την περιοχή που πρόκειται να απεικονισθεί. Επίσης, απαγορεύεται να εισέρχονται στον χώρο πιστωτικές κάρτες, κινητά τηλέφωνα, άλλες προσωπικές ηλεκτρονικές συσκευές και ρολόγια.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο εξεταζόμενος ξαπλώνει και μετακινείται εντός του Τομογράφου. Η εξέταση διενεργείται από Τεχνολόγο Ακτινολόγο.
Όσο διαρκεί η εξέταση, δηλαδή από 20 έως 90 λεπτά -ανάλογα με την περιοχή απεικόνισης και το κλινικό ερώτημα, ο εξεταζόμενος πρέπει να παραμείνει εντελώς ακίνητος ενώ υπάρχει ένας ακουστικός θόρυβος και γι’ αυτό δίνονται ακουστικά ή ωτοασπίδες.
Δεν είναι πάντα απαραίτητη η χορήγηση ενδοφλέβιας σκιαγραφικής ουσίας. Παρόλα αυτά ενδείκνυται σε πολλές περιπτώσεις, προκειμένου να ληφθούν οι απαιτούμενες πληροφορίες. Δεν περιέχει ωστόσο ιώδιο και έτσι οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι σπάνιες.
Μετά την εξέταση, ο εξεταζόμενος δεν χρειάζεται να παραμείνει στο διαγνωστικό κέντρο και μπορεί να συνεχίσει τις δραστηριότητές του.
Στο Διαγνωστικό Κέντρο Κοτζιαμάνης, διαθέτουμε τον υπερσύγχρονο κλειστό Μαγνητικό Τομογράφο ΑVANTO 1,5T της SIEMENS, ένα από τα κορυφαία μηχανήματα της μαγνητικής διαγνωστικής απεικόνισης. Εφοδιασμένος με όλες τις σύγχρονες ακολουθίες και τα τελευταία λογισμικά προγράμματα, πραγματοποιεί όλες τις βασικές και εξειδικευμένες εξετάσεις μαγνητικής τομογραφίας σε σημαντικά περιορισμένο χρόνο εκτέλεσης και με εξαιρετικά μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια. Ο σχεδιασμός του μαγνήτη είναι ιδιαίτερα φιλικός προς τον εξεταζόμενο με αποτέλεσμα την άνετη παραμονή του και τη μείωση της κλειστοφοβίας κατά την εξέταση.
Το τεστ οστικής πυκνότητας είναι μια μη επεμβατική μέθοδος η οποία υπολογίζει τη μάζα και την πυκνότητα των οστών. Συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση της οστεοπόρωσης αλλά και στον υπολογισμό της πιθανότητας που ενδέχεται να έχει κάποιος να υποστεί κάταγμα το οποίο οφείλεται στην οστεοπόρωση. Με απλά λόγια, η εξέταση αυτή επιτρέπει να οριστεί ο βαθμός αντοχής των οστών και να εκτιμηθεί κατά πόσο αυτά διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης οστεοπορωτικών καταγμάτων.
Ποιες ηλικίες και φύλο αφορά;
Η συγκεκριμένη εξέταση αφορά άνδρες και γυναίκες που έχουν ενδείξεις ή υπόνοια ότι μπορεί να πάσχουν από κάποια ασθένεια των οστών.
Πιο συγκεκριμένα, συνιστάται σε:
Γυναίκες και άνδρες που έχουν ιστορικό οστεοπενίας ή οστεοπόρωσης
Άτομα που λαμβάνουν φάρμακα τα οποία μπορεί να ελαττώσουν την οστική μάζα
Άτομα με παθήσεις που συνδέονται με χαμηλή οστική μάζα
Γυναίκες άνω των 65 ετών
Γυναίκες κάτω των 65 με παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση κατάγματος, όπως για παράδειγμα γυναίκες με χαμηλό σωματικό βάρος
Γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και έχουν ιστορικό προηγούμενου κατάγματος
Άνδρες άνω των 70 ετών
Άνδρες κάτω των 70 ετών με παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση κατάγματος
Πότε πρέπει να γίνεται και πόσο συχνά;
Όσα άτομα λαμβάνουν φάρμακο για την οστεοπόρωση θα πρέπει να επαναλάβουν το τεστ οστικής πυκνότητας κάθε 1-2 χρόνια.
Μετά την έναρξη μιας νέας ιατρικής θεραπείας για την οστεοπόρωση, πολλοί γιατροί θα συστήσουν να επαναλαμβάνεται το τεστ μετά από έναν χρόνο.
Επίσης:
-Η εξέταση θα πρέπει να γίνεται αν κάποιο άτομο έχει κάνει ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης, η οποία έδειξε κάταγμα ή απώλεια οστικής μάζας.
-Αν υπάρχει έντονος πόνος στην πλάτη με πιθανό κάταγμα στα οστά της σπονδυλικής στήλης.
-Αν υπάρχει απώλεια ύψους 1,3 εκατοστών και άνω μέσα σε ένα έτος.
-Αν υπάρχει συνολική απώλεια ύψους 4 εκατοστών από το αρχικό ύψος του ατόμου.
Πώς γίνεται η μέτρηση;
Η διαδικασία πραγματοποιείται με τη χρήση ενός μηχανήματος για τη μέτρηση της πυκνότητας των οστών. Το μηχάνημα υπολογίζει την ποσότητα οστού στο ισχίο, στη σπονδυλική στήλη και σε άλλα οστά. Το αποτέλεσμα του τεστ επιτρέπει στον θεράποντα ιατρό να προτείνει τρόπους να προστατευτούν τα οστά από την οστεοπόρωση.
Το τεστ μέτρησης της οστικής μάζας αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη εξέταση που μπορεί να διαγνώσει την οστεοπόρωση.
Είναι ασφαλής εξέταση;
Η εξέταση είναι απόλυτα ασφαλής και εντελώς ανώδυνη ενώ το μηχάνημα δεν περιορίζει τον ασθενή σε κλειστό χώρο, όπως συμβαίνει με άλλα μηχανήματα. Η μόνη δυσκολία για τον εξεταζόμενο είναι ότι θα πρέπει να παραμείνει ακίνητος για όσο κρατάει η εξέταση – δηλαδή περίπου 10 λεπτά.
Η έκθεση του εξεταζόμενου σε ακτινοβολία είναι η ελάχιστη δυνατή, ίση με το 1/10 της ακτινοβολίας που δέχεται κάποιος σε μια απλή ακτινογραφία.
Αυτό που θα πρέπει να κάνει ο ασθενής την ημέρα της εξέτασης είναι να διακόψει τη λήψη κάποιου συμπληρώματος σιδήρου που ενδεχομένως να λαμβάνει. Επίσης, δεν πρέπει να έχει προηγηθεί κάποια εξέταση με χρήση σκιαγραφικών ουσιών.
Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση η οποία αποδυναμώνει τα οστά, καθιστώντας τα εύθραυστα, αφού τα κόκαλα χάνουν την πυκνότητα, την ποιότητα και την ανθεκτικότητά τους. Η οστεοπόρωση αναπτύσσεται αργά για αρκετά χρόνια και συχνά διαγιγνώσκεται μόνο όταν μια πτώση ή ξαφνική πρόσκρουση προκαλεί σπάσιμο ενός οστού, δηλαδή ένα κάταγμα, γι’ αυτό και οι επιστήμονες την αποκαλούν σιωπηρή νόσο.
Με την απώλεια της οστικής πυκνότητας λοιπόν, το οστό είναι πιο ευάλωτο σε τραυματισμούς, με τους πιο συνήθεις να είναι στον καρπό, στο ισχίο και στους σπόνδυλους. Ωστόσο, σπασίματα μπορούν να προκληθούν και σε άλλα οστά όπως στον βραχίονα ή τη λεκάνη στη μέση. Μερικές φορές ακόμα κι ένας έντονος βήχας ή ένα φτέρνισμα μπορεί να προκαλέσει σπασμένο πλευρό ή μερική κατάρρευση ενός από τα οστά της σπονδυλικής στήλης.
Η οστεοπόρωση δεν είναι συνήθως επώδυνη έως ότου σπάσει ένα οστό αλλά τα σπασμένα οστά στη σπονδυλική στήλη είναι μια κοινή αιτία μακροχρόνιου πόνου.
Πιο ευάλωτες στην οστεοπόρωση θεωρούνται οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση αν και τα τελευταία χρόνια η πάθηση εμφανίζεται συχνά και στους άντρες. Γενικά αναφέροντας, η οστεοπόρωση “χτυπά” ηλικίες άνω των 65 ετών ενώ αν εμφανιστεί σε νεότερες ηλικίες σχετίζεται συνήθως με παθολογικά προβλήματα, κυρίως υπογοναδισμό, είτε με τη λήψη φαρμάκων.
Ποιες αιτίες οδηγούν στην οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης αλλά μερικοί άνθρωποι οδηγούνται εκεί πιο γρήγορα από το κανονικό, ειδικά οι γυναίκες που η εμμηνόπαυση ξεκίνησε νωρίς -πριν την ηλικία των 45 ετών ή εκείνων που έχουν αφαιρέσει τις ωοθήκες τους. Βέβαια, υπάρχουν πολλοί επιπλέον παράγοντες που οδηγούν στην οστεοπόρωση. Κάποιοι διορθώνονται με τη δική μας παρέμβαση ενώ κάποιοι άλλοι δυστυχώς είναι προκαθορισμένοι.
-Η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου κατά τη διάρκεια της ζωής μας
-Οι κακές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση του αλκοόλ και του καφέ
-Το χαμηλό σωματικό βάρος, για παράδειγμα, άτομα κάτω των 57 κιλών ή που πάσχουν από ανορεξία
-Οι επανειλημμένες πτώσεις που έχουν φέρει κατάγματα
-Η ανεπαρκής σωματική άσκηση και η καθιστική ζωή
-Η φυλετική προέλευση, με τη λευκή φυλή να είναι πιο επιρρεπής στην οστεοπόρωση
-Το οικογενειακό ιστορικό, αν δηλαδή υπάρχει κληρονομικότητα
Επίσης, ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνισή της, όπως κορτικοειδή ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα αλλά και κάποιες παθήσεις, όπως κακοήθη νοσήματα, ρευματικές παθήσεις, παθήσεις του πεπτικού συστήματος κ.α.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;
Όπως προαναφέρθηκε, η πάθηση αυτή είναι σιωπηρή κι έτσι τα συμπτώματα δεν είναι έντονα και δεν γίνονται αντιληπτά από την αρχή. Τα πιο συνήθη συμπτώματα είναι:
-ο πόνος στην πλάτη και στη μέση,
-η κύφωση ή σκολίωση, όπου το σώμα υφίσταται μια παραμόρφωση,
-το καμπούριασμα,
-η απώλεια ύψους, δηλαδή το “μάζεμα” του σώματος
-η δυσκολία σε καθημερινές σωματικές δραστηριότητες, ακόμα και βασικές,
-τα κατάγματα. Ο κίνδυνος κάποιου κατάγματος είναι πολύ υψηλός όταν υπάρχει οστεοπόρωση.
Η οστεοπόρωση δεν είναι αντιστρέψιμη αλλά αν ανακαλυφθεί στο πρώιμο στάδιο της οστεοπενίας, μπορεί να επιβραδυνθεί σημαντικά. Η οστεοπενία είναι ο προθάλαμος της οστεοπόρωσης. Ουσιαστικά δεν είναι ασθένεια, αλλά δείκτης αυξημένου κινδύνου για μετάβαση στην οστεοπόρωση.
Η οστεοπενία μπορεί να διαγνωστεί όπως και η οστεοπόρωση, με την εξέταση οστικής μάζας που μετρά την οστική πυκνότητα. Πρόκειται για απλή, ανώδυνη εξέταση, που μοιάζει με μίνι αξονική τομογραφία, αλλά με πολύ λιγότερη ακτινοβολία, λιγότερη ακόμη και από μια απλή ακτινογραφία.
Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Πιο πάνω αναφέρθηκε ο τρόπος διάγνωσης της πάθησης. Πιο αναλυτικά, η διάγνωσή της γίνεται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι μέτρησης της οστικής πυκνότητας αλλά ο πιο διαδεδομένος και αξιόπιστος τρόπος είναι η μέθοδος με την χρήση «δέσμης φωτονίων διπλής ενέργειας» (Dual-energy X-ray absorptiometry DXA).
Η μέθοδος είναι σύντομη, ανώδυνη ενώ ο εξεταζόμενος απορροφά ασήμαντη ακτινοβολία. Οι μετρήσεις γίνονται κυρίως στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο. Με αυτή την εξέταση συγκρίνεται η τιμή του εξεταζόμενου με εκείνη ενός υγιή νεαρού ενήλικα και εκφράζεται αριθμητικά με ποσοστιαίες μονάδες. Πόσες, δηλαδή μονάδες πιο κάτω από το φυσιολογικό βρίσκεται ο εξεταζόμενος.
Βάσει αποτελεσμάτων, οστεοπενία έχει όποιος εμφανίζει τιμές -1,5 έως -2,5 ενώ οστεοπόρωση όποιος βρίσκεται με τιμές πιο κάτω από το -2,5. Όταν οι τιμές είναι χαμηλότερες του -3.5 τότε πρόκειται για βαριά οστεοπόρωση.
Γυναίκες άνω των 65 ετών ή που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και άνδρες άνω των 70, πρέπει να κάνουν την εξέταση της οστικής πυκνότητας. Επίσης, ενήλικες και των δύο φύλων οι οποίοι λαμβάνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να ελαττώσει την οστική μάζα, όπως η κορτιζόνη κ.α. και όσοι έχουν ιστορικό διάγνωσης κατάγματος ή παράγοντες κινδύνου εμφάνισης κατάγματος.
Πώς προλαμβάνεται η οστεοπόρωση;
Όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της πάθησης. Ωστόσο υπάρχουν συνήθειες που μπορούν να την προλάβουν.
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να υπάρχει σωστή ενημέρωση για τη συγκεκριμένη πάθηση.
Μπορεί σε μεγάλο βαθμό να εξαρτάται από την κληρονομικότητα, με τα κατάλληλα μέτρα όμως σε νεαρή ηλικία, υπάρχει μεγάλη περίπτωση να προληφθούν σοβαρές μελλοντικές επιπτώσεις της.
Ο κύριος στόχος στην πρόληψη είναι η μεγαλύτερη δυνατή οστική πυκνότητα, δηλαδή η μεγαλύτερη τιμή οστικής μάζας που θα φτάσει κάποιος στο τέλος της σκελετικής του ανάπτυξης και ωρίμανσης, που ολοκληρώνεται στην ηλικία των 20 – 25 χρόνων. Το «κτίσιμο» δυνατών οστών κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Άλλα προληπτικά μέτρα είναι:
-Η λήψη αρκετής ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D μέσω της διατροφής, όπως γαλακτοκομικά κ.α. αλλά και κατανάλωση βιταμινούχων συμπληρωμάτων και συμπληρωμάτων ασβεστίου. Κατά την εμμηνόπαυση, απαιτείται αύξηση της πρόσληψης ασβεστίου και βιταμίνης D, όπως και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.
Σημαντική πηγή παραγωγής βιταμίνης D είναι ο ήλιος. Η έκθεση στον ήλιο για 20 λεπτά κάθε μέρα βοηθά το σώμα να συνθέσει τη συγκεκριμένη βιταμίνη.
-Η σωματική άσκηση βοηθά στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Ακόμα και το περπάτημα είναι ικανό να συμβάλλει, αρκεί να γίνεται τακτικά ή ακόμα και καθημερινά.
-Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι εξίσου σημαντικός. Σωστή διατροφή για σταθερό σωματικό βάρος, αποφυγή του καπνίσματος και της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
-Οι ορμονικές εξετάσεις σε τακτική βάση.
Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση;
Υπάρχουν αρκετές φαρμακευτικές θεραπείες στην καταπολέμηση της οστεοπόρωσης, οι οποίες πρέπει να γίνονται από τον θεράποντα ιατρό. Αυτός θα αποφασίσει βάσει ιστορικού του ασθενή, ηλικίας, φύλου και ]βαρύτητας της νόσου. Φάρμακα όπως η Ραλοξιφαίνη, τα Διφωσφονικά(ετιδρονάτη, αλενδρονάτη, ριζεδρονάτη, ιμπανδρονάτη, ζολενδρονάτη) και η Ντενοσουμάμπη συμβάλλουν στη μείωση της οστικής απώλειας ενώ η Παραθορμόνη στην αύξηση της οστικής παραγωγής. Οι ασθενείς πρέπει παράλληλα να λαμβάνουν συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D.
Οι πληροφορίες αφορούν στη γενική πληροφόρηση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου θεράποντα επαγγελματία.
